prostate cancer antigen 3 test [PCA3]

Δρ Νικολόπουλος Σωτήριος [ΒS, MS, PhD], Δρ. Παπαχαραλάμπους Μιχαήλ [MD, PhD], Δρ Γκέλης Δημήτριος [MD, ORL, DDS, PhD]

Το PCA3 είναι ένα  γονίδιο που υπάρχει στα κύτταρα του προστάτη. Tο PCA3 είναι ένα μη κωδικοποιό RNA [non-coding RNA],  που δεν κωδικοποιεί για την παραγωγή κάποιας πρωτεΐνης. Πρόκειται για έναν επιγενετικό παράγοντα και ως επιγενετικός παράγοντας ελέγχει την γονιδιακή έκφραση [1, 5, 6].

Το γονίδιο αυτό ευνοεί την παραγωγή από τα κύτταρα του προστάτη μικρών ποσοτήτων ορισμένων πρωτεϊνών. Τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη παράγουν περισσότερη από αυτή την πρωτεΐνη, συγκριτικά με τα φυσιολογικά κύτταρα. Όταν αυτό συμβεί, οι παραπάνω πρωτεΐνες αποχετεύονται στα ούρα, όπου και ανιχνεύονται [7].

Το μη-κωδικοποιημένο αντιγόνο 3 του καρκίνου του προστάτη [PCA3 RNA] υπερεκφράζεται στον ιστό του καρκίνου του προστάτη [1]. Ένα μέτρο της ποσότητας των αντιγράφων PCA3 RNA στα δείγματα ούρων που εμπλουτίζονται με κύτταρα του προστάτη μπορεί να δώσει μια εικόνα για την επιθετικότητα του καρκίνου του προστάτη και να προβλέψει το αποτέλεσμα των βιοψιών του προστάτη αποφεύγοντας παράλληλα την ανάγκη επαναλαμβανόμενων βιοψιών.

Επιπλέον, η προγνωστική αξία του PCA3 έχει αντιμετωπιστεί σε μερικές κλινικές μελέτες, είτε με μία εξέταση ούρων που εκτελείται πριν από ριζική προστατεκτομή είτε με εξωκλασματική επέκταση πριν από μια εξέταση DRE.

Κατά συνέπεια, αρκετές δημοσιευμένες μελέτες υποστήριξαν τη χρησιμότητα του PCA3 ως βιοδείκτη στη διάγνωση του σταδίου και ταξινόμησης του καρκίνου του προστάτη. Παρόλο που το PCA3 έχει χαμηλότερη ευαισθησία από ότι το PSA, έχει υψηλότερη ειδικότητα, ειδικά σε ορισμένες περιπτώσεις όπου οι δοκιμές PSA αποτυγχάνουν να προβλέψουν με ακρίβεια την ασθένεια.

Η προσθήκη PCA3 στην ανίχνευση PSA στον ορό συμβάλλει στην ακριβή πρόβλεψη του καρκίνου του προστάτη. σε ένα κλινικό περιβάλλον, το PCA3 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ταξινόμηση των ασθενών ανάλογα με τους κινδύνους τους για την ανίχνευση βιοψίας και καρκίνου [2].

Ομοίως, ο συνδυασμός αναζήτησης στα ούρα, που λαμβάνονται μετά από δακτυλική εξέταση του προστάτη, της AMACR [alpha-methylacyl-CoA racemase] και PCA3 [prostate cancer antigen 3 [in urine sediments following prostatic massage] βελτίωσε την ευαισθησία και την ακρίβεια της διάγνωσης των παθήσεων του προστάτη και μορούν να χρησιμεύσουν ως δοκιμασίες επαγρύπνισης μετά από επαναλαμβανόμενες αρνητικές βιοψίες αναζήτησης του καρκίνου του προστάτη.

Η δοκιμασία γονιδίων PCA3 κατέχει πολύτιμες δυνατότητες σε καταστάσεις με προβλήματα PSA: (1) Σε άνδρες με αυξημένα επίπεδα PSA, αλλά χωρίς καρκίνο στην αρχική βιοψία. (2) Άνδρες που βρέθηκαν να έχουν καρκίνο παρά τα κανονικά επίπεδα PSA, (3) Άνδρες με αύξηση PSA που σχετίζεται με ποικίλους βαθμούς προστατίτιδας. και (4) Ανδρών που υποβάλλονται σε ενεργή παρακολούθηση για υποτιθέμενη μικροεστιακή νόσο [2].

Η δοκιμασία του PCA3 έχει αποδεκτή ευαισθησία και ειδικότητα για τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μια μη επεμβατική μέθοδος γιαυτό το σκοπό [7].